Sven
Na Forum:
Relacje w toku - 9
Relacje z galerią - 2
Galerie - 6
 - 3
|
Trzeba zacząć od tego że przedwojenni breslauerzy mówili specyficznym językiem, który był mieszaniną: niemieckiego, austriackiego, polskiego, czeskiego i jidysz. Ten język nazywany był w Rzeszy "klabatschke": kłapaczka, próżna gadanina. Niemcy śmiali się ze specyficznej mowy breslauerów, w Berlinie były bardzo popularne skecze, kabarety na ten temat.
W tym języku były oczywiście polskie zwroty, np.: mame, tate, kielbase, chopek.
Zresztą przedwojenny Wrocław był miastem wędlin, oraz najbardziej rozpitą aglomeracją w Rzeszy.
Wrocławskiwe dworce:
1. dworzec Kolei Górnośląskich, zachowany obok Dworca Głównego. Jest to pierwszy dworzec we Wrocławiu, zanim zbudowano obecny.
https://polska-org.pl/509359,Wroclaw,Dworzec_Kolei_Gornoslaskiej_dawny.html
2. Dworzec Główny: najpierw był to mniejszy obiekt. Tam, gdzie jest hala główna były tory, a tam gdzie jest podwyższenie prowadzące do obiektów gastronomicznych: perony. W miejscu obecnych peronów były skłądy węgla. Tory biegły na poziomie ulicy. Po wielkiej rozbudowie dworzec nabrał obecnych kształtów. Aby tory nie kolidowały z ruchem na ulicach wymyślono nowatorski pomys jak na tamte czasy, czyli wzniesiono nasyp, tak by kolej mogła biec górą ponad ulicami z wiaduktami.
3. Dworzec Kolei Marchijskich: częściowo zachowany niedaleko Dworca Świebodzkiego. Tam, gdzie biegnie ulilca Robotnicza znajdowały się tory. Po utracie znaczenia dworca Niemcy zburzyli halę z oszkleniem biegnącą nad torami, oraz lewą część dworca, taką samą jak obecnie zachowana wieża z budynkiem. Wszystko po to by w tym miejscu rozbudować bocznice i place z uwagi na to, ze dworzec zaczął pełnić funkcje towarowe.
https://polska-org.pl/508836,Wroclaw,Dworzec_Marchijski_dworzec_Dolnoslasko_Marchijski.html
Ostatnio został rozebrany jeden z wiaduktów, pozostałości kolei marchijskiej. Do dziś w niektórych miejscach zachowane są ślady torów.
https://polska-org.pl/546552,Wroclaw,Wiadukt_dawnej_Kolei_Marchijskiej_dawny.html
https://polska-org.pl/8322136,foto.html
https://polska-org.pl/8305955,foto.html
4. Dworzec Miejski Prawego Brzegu Odry: znajdował się całkiem niedaleko Dworca Marchijskiego. Funkcjonował tylko 12 lat. Co prawda obecnie nie istnieje, ale zachował się całkiem okazały budynek dawnej dyrekcji tych kolei.
https://polska-org.pl/562720,Wroclaw,Dworzec_Miejski_Kolei_Prawego_Brzegu_Odry_dawny.html
budynek dyrekcji:
https://polska-org.pl/509924,Wroclaw,Polski_Zwiazek_Gluchych_O_Wroclaw.html
Tak więc w obrębie obecnego Dworca Świebodzkiego były w perwnym moemencie aż trzy dworce kolejowe w układzie tzw. czołowym.
5. Dworzec kolei wąskotorowej do Trzebnicy i Prusic: zachowany i zrewitalizowany obecnie niedaleko Dworca Nadodrze (Odertor Bahhof). Jest to mały budynek o konstrukcji szkieletowej. Po rewitalizacji od strony wewnętrznej dworca odtworzono tory i posadowiono lokomotywę wąskotorówki. Tory biegły prosto przez Mosty Osobowickie, ulicą Żmigrodzką, niemal dokłądnie tam gdzie bniegną obecnie tory tramwajowe.
https://polska-org.pl/508833,Wroclaw,Klub_Inteligencji_Katolickiej_Stacja_kolejowa_Wroclaw_Waskotorowy_dawna.html
6. Budynek dawnego lotniczego dworca pasażerskiego lotniska na Gądowie: zachowany do dziś. Niedaleko zachowany hangar po wielu przeróbkach pełni funkcję dyskontu spożywczego. Przy lotnisku na Gądowie znajdowała się filia fabryki samolotów Junkersa.
https://polska-org.pl/509856,Wroclaw,Budynek_nr_22_dawny_budynek_portu_lotniczego_Wroclaw_Gadow.html
https://polska-org.pl/517664,Wroclaw,Hangar_dawny.html
Lotnisko na Gądowie funkcjonowało aż do lat 80tych, kiedy to zdecydowano że na jego terenie powstanie blokowisko.
Obecne lotnisko Strachowice jest młodsze od gądowskiego: powstało w latach 30tych jako lotnisko wojskowe. To z niego startowały samoloty we wrześniu 1939 roku na Polskę.
Ciekawostki.
Tam, gdzie obecnie na placu Dominikańskim znajduje się galeria, znajdowała się gęsta zabudowa kamieniczek z uliczkami.
https://polska-org.pl/3507062,foto.html?idEntity=3462829
https://polska-org.pl/969955,foto.html?idEntity=3462829
https://polska-org.pl/602910,foto.html?idEntity=3462829
W miejscu nad fosą, gdzie kiedyś znajdował się zburzony hotel Panorama był odwach oławski (wojskowa wartownia). Odwachy znajdoway się przy każdej bramie, tam właśnie była dawna brama oławska.
https://polska-org.pl/514061,Wroclaw,Odwach_Olawski_dawny.html
Ale na ulicy świdnickiej tuż przy kościele Bożego Ciała zachował się odwach świdnicki.
Obecny tzw Plac Społeczny i estakady ciągnące się przed Urzędem Wojewódzkim był gęsto zabudowany kamieniczkami, poprzecinany uliczkami. Relikty tej zabudowy to kamienice tuż nad Odrą za mostem grunwaldzkim, oraz przychodnia na Dobrzyńskiej. Tam, gdzie biegnie teraz ulica i tory tramwajowe, przed budynkiem Poczty Głównej znajdował się niedaleko całkiem spory Teatr Lobego w gęstej zabudowie kamienic.
https://polska-org.pl/509130,Wroclaw,Teatr_Lobe_dawny.html
https://polska-org.pl/3556875,foto.html?idEntity=3462829
Teatr rewiowy Victoria na Kołłątaja, tuż przy Podwalu: to co nie zniszczyła wojna i powojenne rozbiórki kilka lat temu po prostu rozebrano, obiekt wpisany na listę zabytków:
https://polska-org.pl/509353,Wroclaw,K_S_Burza_dawny_Teatr_Victoria.html
Był jeszcze mniejszy teatr Thalia na Nabycińskiej, nie zachowany.
A w miejscu obecnego Urzędu Wojewódzkiego, zbudowanego w latach 40tych jkako nowa siedziba władz miejskich, byla dawna miejska gazownia. Widać gęstą zabudowę placu spoecznego.
https://polska-org.pl/601685,foto.html?idEntity=3462829
Ulica Legnicka aż do Wejherowskiej miała po obu stronach gęstą zabudowę wysokich kamienic.
Nedaleko zespołu szkół, dawnej śródlądówki była stocznia rzeczna, która w czasie wojny wykonywała min. elementy konstrukcyjne Ubotów. Przed dawną śródlądówką znajdował się przez długie lata na postumencie fragment kiosku ubota.
Domy handowe:
Warenhaus Wertheim: obecny domm towarowy Renoma przy Świdnickiej
https://pl.wikipedia.org/wiki/Renoma
Warenhaus Gebrüder Barasch: najbardziej okazały, zbudowany w stylu secesyjnym: obecny Feniks. Co ciekawe przedwojenne schody ruchome w tym domu towarowym działały aż d lat 90tych, a w 1945 roku były jedynymi w naszym kraju.
https://pl.wikipedia.org/wiki/Sp%C3%B3%C5%82dzielczy_Dom_Handlowy_%E2%80%9EFeniks%E2%80%9D
Dom towarowy Kameleon przy Oławskiej: Kaufhaus Rudolf Petersdorff, jest to budynejk przedwojenny powstały w tanmtych czasach w nowatorskiej konstrukcji szkla, stali i betonu z oszklonym dachem, jako przebudowa istniejącej w tym miejscu kaminicy.
https://pl.wikipedia.org/wiki/Dom_Handlowy_Kameleon
Dom towarowy Juliusa Schottländera obecny biurowiec Hieronimus:
https://pl.wikipedia.org/wiki/Dom_towarowy_Juliusa_Schottl%C3%A4ndera
https://polska-org.pl/509222,Wroclaw,Biurowiec_Hieronimus_br_Dom_handlowy_Pod_Swietym_Hieronimem.html
Dom towarowy Merkury/Paula Schoettlandera u zbiegu Ofiar Oświęcimskich i Świdnickiej
https://polska-org.pl/523476,Wroclaw,Dom_handlowy_Merkury.html
Dom handlowy Podwale
https://pl.wikipedia.org/wiki/Dom_Towarowy_%E2%80%9EPodwale%E2%80%9D_we_Wroc%C5%82awiu
https://polska-org.pl/512603,Wroclaw,Dom_handlowy_Podwale.html
Dom handlowy Trautner
https://polska-org.pl/514930,Wroclaw,Kamienica_nr_49.html
Dom handlowy Louis Lewy
https://polska-org.pl/5165048,foto.html
Dom handlowy i biurowiec Hansa Poelziga
https://polska-org.pl/508827,Wroclaw,Biurowiec_BZ_WBK_Biurowiec_Hansa_Poelziga.html
Pasaż handlowy Niepolda
https://polska-org.pl/510985,Wroclaw,Pasaz_Niepolda.html
Dawny dom handlu hurtowego firmy Schlesinger & Grunbaum/budynek Intermody
https://polska-org.pl/847304,foto.html
Zespół budynków koszar wojskowycyh na Sołtysowicach, łącznie z budynkami Akademii Wojsk Lądowych to przedwojenne budowle zbudowane w latach 30tych dla potrzeb Wermahtu. Co ciekawe, najmniej ucierpiały w czasie wojny i apokalipsy oblężenia Festung Breslau właśnie dawne budynki koszar. A tych było we Wrocławiu całkiem sporo bo Pruski Breslau był najbardziej zmilitaryzowanym miastem w Europie.
Zresztą przy ulicy Kazimierza Wielkiego cesarowie Prus z dynastii Hozenzollernów mielił swój tzw zamek/pałac (dawny pałac Spätgenów), który w dużej części zachował się do dziś. Oczywiście przed zamkiem spory plac dla musztry wojska i niedaleko koszary. Obecnie znajduje się tam muzeum miejskie.
https://pl.wikipedia.org/wiki/Pa%C5%82ac_kr%C3%B3lewski_we_Wroc%C5%82awiu
Przy placu Rozjezdnym, tuż przy nasypie, gdzie był ostatnio rozebrany tzw "szkieletor", znajdowała sie gęsta zabudowa kamieniczek, oraz pierwsza elektrownia miejska. Natomiast obok znajdował się slynny okazały budynek cyrku Buscha. Teraz są tam blokowiska.
https://polska-org.pl/508828,Wroclaw,Cyrk_Buscha_dawny.html
Na ulicy Świdnickiej budynki tzw arkad, gdzie są przystanki to budowle powojenne z lat 50tych. Wcześniej przed wojennymi znmioszczenmiami było to inaczej:
https://polska-org.pl/5408425,foto.html?idEntity=587410
https://polska-org.pl/826808,foto.html
https://polska-org.pl/826669,foto.html
https://www.facebook.com/Breslau.Wroclaw/photos/a.257700487728839/1512006158964926/?type=3&theater
https://www.facebook.com/Breslau.Wroclaw/photos/a.257700487728839/1511977508967791/?type=3&theater
pozostałości lotniska, 1947 r. na obecnym Placu Grunwaldzkim:
https://www.facebook.com/Breslau.Wroclaw/photos/p.1524719674360241/1524719674360241/?type=3&theater
Przykłady wyglądu różnych kamienic
https://www.facebook.com/Breslau.Wroclaw/photos/pcb.1516117391887136/1516117231887152/?type=3&theater
https://www.facebook.com/Breslau.Wroclaw/photos/a.257700487728839/1515179158647626/?type=3&theater
https://www.facebook.com/Breslau.Wroclaw/photos/a.257700487728839/1512395878925954/?type=3&theater
Most Pokoju (most Lessinga) w kierunku obecnego Muzeum Narodowego:
https://www.facebook.com/Breslau.Wroclaw/photos/a.257700487728839/1509082592590616/?type=3&theater
https://www.facebook.com/Breslau.Wroclaw/photos/a.257700487728839/1509951619170380/?type=3&theater
Na koniec trzeba dodać zachowane do dziś dolne partie pałacu Hatzfeldów
https://polska-org.pl/508847,Wroclaw,Palac_Hatzfeldow.html
To właśnie w jego piwnicach miał siedzibę gauleiter Hanke, kat Wrocławia, podczas oblężenia Festunng Breslau. Aby ułatwić ostrzał artyleryjski wysadzono w powietrze górne piętra pałacu.
Ostatnio pisało się sporo o jego rekonstrukcji, bo zachowana substancja pozwala na to, ale ze względu na brak funduszy miasto zrezygnowało.
Tutaj można zobaczyć jeszcze więcej ciekawych rzeczy, co się stało z miastem w czasie wojny i tuż po.
https://www.facebook.com/Breslau.Wroclaw
Co się wiec stało z miastem po 1945 roku i dlaczego? Ano podobnie jak wszystkie tzw ziemie odzyskane miały nakaz dostarczenia setek milionów cegieł na odbudowę stolicy. Gdy nie starczało do rozbiórek ruin wojennych rozbierano całe budynki, starówki, a nawet...miasta jak np przygraniczne Zasieki, gdzie w miejscu miasta dziś jest tylko las. Tak wiec teraz np Gubin nie posiada starówki, podobnie jest ze Szczecinem.
https://www.youtube.com/watch?v=4wGivVKdHD8
--
Post zmieniony (01-04-20 10:46)
|
regulamin forum
grafika i linki w postach